Ma ku soo jiiteen dhaqankii hore ee Masaarida iyo qarsoodigiisa? Ma ku xiiso galisay awoodda talisyadii hore iyo amulet-yadii hore? Hadday sidaas tahay, nasiib baad leedahay! Maqaalkan, waxaynu ku sahamin doonaa cajaa’ibka maandooriyaha Masar iyo ahmiyadda ay u leeyihiin khuraafaadka Masar.

Alaabooyinka Masaarida waa walxo yaryar, oo badanaa u qaabaysan qaabka xayawaanka, calaamadaha, ama ilaahyada, kuwaas oo la aaminsan yahay inay leeyihiin awoodo sixir ah oo ka ilaaliya qofka xiranaya waxyeellada oo keena nasiib wacan. Waxay ahaayeen qayb muhiim ah oo ka mid ah dhaqamadii hore ee Masaarida waxaana loo isticmaali jiray dhinacyo kala duwan oo nolol maalmeedka, dhalashada ilaa dhimashada.

Isticmaalka maandooriyaha ee Masar hore waxa dib loo raadin karaa xilligii Predynastic (5000-3100 BC). Amulet-ka waxaa xidhan jiray rag iyo dumarba dhammaan dabaqadaha bulshada waxaana la rumaysnaa in ay ilaalinayaan oo ay kor u qaadaan qofka xidha xooggiisa, caafimaadkiisa, iyo nasiibkiisa wanaagsan.

Intii lagu jiray xilligii Predynastic, amulet ayaa laga sameeyay agabka sida lafo, fool maroodi, iyo dhagax. Sida dhaqanka iyo diinta Masaarida ay u kobceen, amulet-ka waxaa laga sameeyay agab qaali ah sida dahab, qalin iyo dhagaxyo qaali ah. Qaab-dhismeedka iyo astaantu waxay sidoo kale ahaayeen kuwo aad u qallafsan, oo ka tarjumaya kakanaanta bulshada ee sii kordheysa.

Xilligii Boqortooyada Cusub (1550-1070 BC), amuletyadu aad bay u faafeen, iyada oo shakhsiyaad badan ay leeyihiin ururinta amulet ujeedooyin kala duwan. Caannimada amulet-ka ayaa kor u kacday sababtoo ah aaminsanaanta in ay xiriir qoto dheer la leedahay rabbaaniga.

Amulet-ka waxaa loo isticmaali jiray ujeedooyin kala duwan Masar hore. Inta badan waxa loo xidhi jiray ilaalinta shaydaanka iyo cudurrada ama kor loogu qaado qofka xooggiisa, caafimaadkiisa, iyo nasiibkiisa. Waxa kale oo loo isticmaali jiray xaaladaha aaska, halkaas oo la rumaysan yahay inay ilaalinayaan qofka dhintay aakhiro.

Khuraafaadka Masaarida ayaa qani ku ah astaanta, iyo qaar badan oo ka mid ah amulet-yada waxaa dhiirigeliyay ilaahyada iyo ilaahyada pantheon-ka Masar.

Tusaale ahaan, scarab beetle amulet waxay u taagan tahay ilaaha Khepri, kaas oo la aaminsan yahay inuu qorraxda ku soo rogo cirka maalin kasta. Astaanta ankh, oo u eg iskutallaabta dusha sare leh, waxay ka dhigan tahay furaha nolosha weligeed ah waxayna la xiriirtay ilaah Osiris.

Midka kale ee caanka ah wuxuu ahaa Isha Horus, kaas oo u taagan ilaaha Horus oo la rumaysan yahay in uu ka ilaalinayo qofka xidhan waxyeellada. Isha Horus amulet waxay u qaabaysan tahay isha oo kale leh calaamado u taagan jajabyo loo isticmaalo xisaabtii Masaarida hore.

Xayawaanku sidoo kale waxay door weyn ku lahaayeen dhaqankii hore ee Masaarida waxaana inta badan loo adeegsan jiray calaamado xayndaabyada. Bisadu, tusaale ahaan, aad ayaa loo ixtiraami jiray waxaana la rumaysan yahay inay leedahay awood difaaceed. Maqaarka bisadda ayaa inta badan la gelin jiray qabuuraha si qofka dhintay looga ilaaliyo waxyeellada aakhiro.

Talisman-ka Masaarida sidoo kale waa arrin muhiim u ah dhaqankii hore ee Masaarida. Si ka duwan amulets, kuwaas oo markii hore loo isticmaali jiray ilaalinta, talismans ayaa loo isticmaali jiray si ay u keenaan nasiib wacan iyo barwaaqo.

Talismanka djed tiirku wuxuu u taagnaa xasillooni iyo dulqaad waxaana la rumaysnaa inuu u keeno xoog iyo barwaaqo qofka xidhan. Talismanyada kale ee caanka ah waxaa ka mid ah calaamadda ankh, taas oo la aaminsan yahay in ay keento nolol weligeed ah iyo barwaaqo, iyo calaamadda sa, oo u taagan ilaalinta oo la aaminsan yahay in ay u keento nasiib wacan ganacsiyada.

Gebagebadii, amulet-yada iyo talismanka Masar waa walxo soo jiidasho leh oo bidhaamaysa khuraafaadkii iyo dhaqankii Masar hore. Astaanta ka dambeysa amulet kasta iyo talisman kastaa waxay ku qotontaa macnaha iyo muhiimada, waxayna ahaayeen qayb ka mid ah nolol maalmeedka Masaaridii hore. Haddi aad tahay ururiye, taariikhyahan, ama aad si fudud u xiisaynayso dhaqamada qadiimiga ah, sahaminta mucjisooyinka maandooriyaha Masar iyo talismanyada waa hubaal inay soo jiidan doonto mala-awaalkaaga.

Dunida Amulet-ka, waxaan ku siineynaa noocyo badan oo ah amulet-masaarida dhabta ah iyo talismans kuwaas oo kuu oggolaanaya inaad ku xirto sixirka iyo qarsoodiga Masar hore. Xulashadayada waxaa ka mid ah amuletyo lamid ah scarab, Eye of Horus amulet, talismans ankh, iyo in ka badan. Midkasta iyo talisman si taxadar leh ayaa loo sameeyay si ay uga tarjumaan astaanta hodanka ah iyo taariikhda Masar hore.

Marka laga soo tago amuletyadayada dhabta ah iyo talismansyada, waxaan sidoo kale ku bixinaa macluumaad badan iyo agab mareegahayaga. Laga soo bilaabo maqaallada ku saabsan taariikhda iyo muhiimada amuletka Masar iyo talismans ilaa macluumaadka ku saabsan sida loogu isticmaalo nolol maalmeedkaaga, shabakadeena waa kheyraad qiimo leh oo loogu talagalay qof kasta oo xiiseynaya walxahan xiisaha leh.